پرواز در مسیرهای هوایی کوتاه هیچگونه منع تکنولوژیک ندارد و با این همه، به دلیل نبود صرفه اقتصادی، معمولاً هیچ ایرلاینی برای پیمودن فاصله ۲۰۰ کیلومتری دو شهر، مسیر معرفی نمیکند. شاید به همین دلیل باشد که امروز توسعهیافتهترین وسیله حمل و نقل در کشورهای اروپایی، قطار باشد و نه هواپیما، چرا که اروپا قارهای کممساحت است و وقتی میشود مسیری را با قطار رفت و کمی بیشتر معطل شد، هواپیما چرا
یزد به اصفهان، دَربَست و هوایی!
در کشوری به وسعت ایران اما اوضاع اندکی متفاوت است. فرض کنید میخواهید با اتوموبیل شخصیتان از یزد به اصفهان بروید. طول این مسیر، آنچنان که نقشههای اینترنتی نشان میدهند، حدود ۳۲۲ کیلومتر است و چیزی در حدود ۳٫۵ ساعت طول میکشد تا شما بتوانید این مسیر را طی کنید.
بسیاری از شهرهای کشور، به ویژه در نواحی غربی ایران، حتی به شبکه ریلی هم دسترسی ندارند و برخی معتقدند این یکی از دلایل عقب ماندن این مناطق از جریان توسعهیافتگی در ایران است.
نکته جالب این است که این مسیر عمدتا مسطح است و با مسیر پیچدرپیچ جاده کرج-چالوس از زمین تا آسمان فرق میکند، وگرنه شما باید زمان بیشتری را برای این مسافرت در نظر میگرفتید.
استفاده از خطوط ریلی هم زمان زیادی را برای شما ذخیره نخواهد کرد و البته شهروندان این دو شهر آن قدر خوششانس هستند که به شبکه ریلی نه چندان گسترده ایران متصل باشند. در واقع بسیاری از شهرهای کشور، به ویژه در نواحی غربی ایران، حتی به شبکه ریلی هم دسترسی ندارند و برخی معتقدند این یکی از دلایل عقب ماندن این مناطق از جریان توسعهیافتگی در ایران است.
اینها همه در حالی است که برای بسیاری از ایرلاینهای داخلی هم برقراری مسیرهای پروازی میان شهرهای کوچک و کمجمعیت کشور، صرفه اقتصادی چندانی ندارد. این در حالی است که ایران با دارا بودن حدود ۳۱۹ فرودگاه (شامل فرودگاههای نظامی و غیر نظامی)، در جایگاه بیست و دومین کشور جهان از نظر تعداد فرودگاهها قرار گرفته است. ایران از این نظر بر بسیاری از کشورهای جهان، مانند ایتالیا، سوئیس، ترکیه، عربستان، نروژ و حتی ژاپن برتری دارد و به عنوان نمونه، ۲ برابر کشوری مانند اسپانیا فرودگاه دارد.
ایر تاکسی یا تاکسی پرنده
«ایر تاکسی» یا تاکسیهای هوایی (air taxi) اما می وانند راه حل این موضوع باشند. ایرتاکسی هواپیمای سبک یا فوق سبکی است که میتواند با ظرفیتی مانند یک تاکسی یا اتوبوس معمولی در مسیرهای کوچک جابهجا شود و اتفاقا بازدهی اقتصادی هم داشته باشد.
هواپیماهای ATR ایتالیایی-فرانسوی و هواپیماهای امبرائر برزیلی که هر دو توسط ایران خریداری شدهاند، قابلیت بدل شدن به ایرتاکسی را دارند. علاوه بر این، به دلیل تعداد اندکِ مسافر و انعطافپذیری در برنامهریزی پرواز، ایرتاکسی میتواند درست مانند یک تاکسی، در مسیرهای متفاوت و متعدد جابهجا شود و به عنوان مثال، بعد از آنکه مسافرانش را در اصفهان پیاده کرد، مسافران جدیدی را به کرمانشاه ببرد.
استفاده از ایر تاکسی در جهان مسبوق به سابقه است و اتفاقا در ایرانِ پیش از انقلاب هم در برخی مسیرها فعالیت میکرد. همین امروز هم برای عبور و مرور میان برخی شهرهای بندریِ خلیج فارس و جزایری مانند کیش و قشم، از ایرتاکسی استفاده میشود.
برنامهریزیهایی که برای تکمیل و بهبود ساختار فنی صنعت هوانوردی در ایران طرحریزی شدهاند نیز اتفاقا شامل هواپیماهای سبکی هستند که به همین منظور به ناوگان ایران خواهند پیوست. هواپیماهای ATR ایتالیایی-فرانسوی و هواپیماهای امبرائر برزیلی که هر دو توسط ایران خریداری شدهاند، قابلیت بدل شدن به ایرتاکسی را دارند.
تاکسیهای به مقصد مناطق محروم
موضوع دیگری که استفاده از ایرتاکسی را برای خطوط هوایی ایران به صرفه میکند، عدم امکان نشست و برخاست بسیاری از هواپیماهای ایرانی در فرودگاههای واقع در مناطق محروم کشور است. وضعیت باند پرواز در بسیاری از فرودگاههای این مناطق، مناسب نیست و حتی برخی از باندها خاکی هستند.
به نظر میرسد یکی از محاسنِ مستقیم راهاندازی خطوط ایر تاکسی در کشور، سوق دادن صنعت هوانوردی به سمت مناطق محروم کشور باشد.
هواپیماهای سبک، مانند هواپیمای ATR-72 ،که در سفر رییسجمهور به فرانسه و ایتالیا قرارداد خرید آنها به امضا رسید، میتوانند حتی در باندهای خاکی هم فرود بیایند. با این همه، این تنها مدل هواپیمایی نیست که برای بدل شدن به ایرتاکسی مناسب است و پیش از این، برخی شرکتهای هوپیمایی، مانند هواپیمایی پویا نیز از هواپیماهای سبک در قالب ایرتاکسی استفاده کردهاند.
به این ترتیب به نظر میرسد یکی از محاسنِ مستقیم راهاندازی خطوط ایر تاکسی در کشور، سوق دادن صنعت هوانوردی به سمت مناطق محروم کشور باشد. آماده بودن زیرساختهای فرودگاهی هم میتواند به عنوان یک سکوی پرتاب در این زمینه عمل کند. آینده صنعت هوانوردی در ایران در اختیار ایر تاکسیها است.
