شرایط خاص اقتصادی و رکود حاکم بر کشور، پیدا کردن شغلی با درآمد مناسب را شبیه عملیات غیرممکن کرده. نرخ بالای بیکاری یکی از معضلات اساسی اقتصادی کشور است و تازه بیش از چهار میلیون دانشجو هم به زودی به این جمع متقاضیان کار اضافه میشود.
در این بین اما شغلهایی هم است که هنوز بازار کار آنها اشباع نشده و تحولات اخیر کشور کسب و کار آنها را توسعه بخشیده. مثلا طرح تحول سلامت و افزایش بودجه سلامت کشور ظرفیتهای جدیدی در رشتههای مرتبط با پزشکی ایجاد کرده. در دوران پسابرجام تعداد گردشگرانی که وارد کشور میشوند به طرز محسوسی افزایش یافته و گاهی هتلها در مناطق گردشگرپذیر از ماهها قبل رزرو میشود.
این یعنی مشاغلی مثل راهنمایان گردشگران خارجی میتوانند درآمد خوبی داشته باشند. ما در ادامه هفت شغلی را که پیش بینی میشود در حال حاضر و آینده نزدیک بازار کاری خوبی دارند فهرست کردیم. با این حال اما رقمهای نجومی قرارداد فوتبالیستها یا درآمد خوانندهها را از یک شب اجرای کنسرت که سرانگشتی حساب میکنیم میبینیم الان نان در سلبریتی شدن است.
۱. داروسازی
رشته داروسازی ممکن است جذابیتهای پزشکی و دندانپزشکی را از دید خیلیها نداشته باشد اما در عوض مزایایی دارد که میتوان به عنوان یک شغل خوب و پولساز روی آن حساب کرد. دوره داروسازی عمومی ۲۰۷ واحد است و حداقل ۶ سال طول میکشد اما دانشجویان داروسازی بعد از گذراندن ۱۴۰ واحد به شرط داشتن معدل بالا میتوانند کارت انجمن داروسازان را دریافت کنند و به عنوان قائم مقام مسئول فنی داروخانهها مشغول کار شوند.
بعد از فارغ التحصیلی هم فرصتهای شغلی متعددی مثل تاسیس داروخانه و فعالیت در کارخانههای داروسازی پیشروی آنها قرار دارد. سرانه مصرف دارو هم که درست یا غلط بسیار بالاست و این عملا به نفع داروسازان است. کمتر از یک سال پیش رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرده بود سرانه مصرف دارو در ایران ۵۰ دلار در سال است. این گردش مالی ۴ میلیارد دلاری ظرفیتهای قابل توجهی را درون خود دارد. البته از این نکته هم نباید گذشت که هزینه تاسیس داروخانه بسیار بالاست. میزان سود داروخانهها از فروش محصولات تولید داخل ۳۰ درصد و داروهای وارداتی ۵ تا ۱۲ درصد است. در حال حاضر حدود ۱۲ هزار داروخانه در سراسر کشور وجود دارد.
۲. دندانپزشکی
دندانپزشکی از آن رشتههای پر درآمد است که داوطلبان کنکور از دوران دبیرستان برای قبولی در آن برنامهریزی میکنند. همین حالا ۲۰ هزار دانشجوی دندانپزشکی در ۶۶ دانشکده مشغول تحصیل هستند و پیش بینی میشود تا سال ۱۴۰۰ تعداد دندانپزشکان ما به ۵۰ هزار نفر برسد. این یعنی با توجه به جمعیت ۸۰ میلیونی کشور، حداقل در مناطق محروم همچنان ظرفیت و بازار کار برای این شغل وجود دارد.
البته دانشجویان این رشته برای تبدیل شدن به یک دندانپزشک عمومی باید ۲۱۷ واحد درس بخوانند که همین حداقل ۶ سال طول میکشد (دانشجویان مهندسی به طور متوسط ۱۴۰ واحد می گذرانند) بعد هم به شرط گذراندن طرح اجباری خدمت در مناطق محروم، میتوانند مطب تاسیس کنند. تجهیزات دندانپزشکی قیمتهای بالایی دارد اما در عوض درآمد آن هم دندانگیر است.
البته، اگر کسی متخصص باشد هم طبعا درآمد بالاتری دارد. در حال حاضر تعداد دندانپزشکان عمومی ایران حدود ۱۸ هزار نفر تخمین زده میشود اما متخصصان این رشته فقط ۳ هزار نفر است. یعنی تقریبا به ازای هر ۲۷ هزار ایرانی یک متخصص دندانپزشکی وجود دارد و همین شانس آنها را برای کسب درآمد بالا میبرد.
۳. طب فیزیکی و توانبخشی
کلینیکهای فیزیوتراپی و طب فیزیکی و توانبخشی در سالهای آینده بازار کارشان سکه خواهد بود. دلیل این مسئله هم رشد سریع جمعیت سالمند ایران است. گفته شده نرخ رشد جمعیت سالمند کشور چهار برابر نرخ رشد جمعیت است. همین حالا بیش از ۷ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال سن دارند. این جمعیت انبوه نیاز به خدمات فیزیوتراپی و توانبخشی را افزایش میدهد.
در عین حال مشاغل پشت میزی هم افزایش پیدا کرده و آسیبهای ناشی از آن منجر به نیاز کشور به متخصصان طب فیزیکی میشود. در دنیا هم نیاز به این شغل در حال رشد است. یک وب سایت آمریکایی، فیزیوتراپیست را دومین شغل در حال رشد سریع دنیا در سال ۲۰۱۷ دانسته.میانگین درآمد شاغلان این بخش در سال ۲۰۱۷ بیش از ۸۵ هزار دلار بوده. البته تاسیس مطب فیزیوتراپی شرایط خاصی دارد، مثلا این که برای تاسیس در مراکز استان ۶ سال و در شهرستانها ۳ سال سابقه کار مورد نیاز است.
۴. راهنمای گردشگر
با توجه به افزایش آمار ورود گردشگران به کشور به خصوص در شهرهای گردشگرپذیر همچون شیراز و اصفهان بازار تورلیدرها به خصوص راهنمای توریستهای خارجی بسیار داغ شده است. راهنمای گردشگر یا تورلیدر شخصی است که با آشنایی و تسلط کامل بر نقاط گردشگری یک شهر از جمله اماکن تاریخی، بازارهای تجاری، جاذبههای طبیعت و … خصوصیات و تاریخچه مربوط به این اماکن را برای گردشگرانی که به آن محل سفر میکنند، توضیح داده و معرفی کند.
علاوه بر تورلیدرهای داخلی که حوزه کاریشان گردشگرانی هستند که بین شهرهای کشور سفر میکنند، برخی تورلیدرها هم وظیفه اطلاع رسانی و معرفی جاذبههای گردشگری و مدیریت سفر گردشگران خارجی از جمله برنامهریزی زمانی برای گردش در شهر، رزرو هتل و … را بر عهده میگیرند و می توانند با آشنایی با یکی از زبانهای خارجی، مرجع خوبی برای توریستهای خارجی باشند. به خصوص در سالهای اخیر که با توجه به ترمیم چهره ایران در سطح بین الملل آمار ورود گردشگران خارجی به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
از سال ۹۲ تا ۹۵، حدود ۲۰ میلیون گردشگر وارد ایران شده و بیش از ۳۲ میلیارد دلار معادل ۱۲۸ هزار میلیارد تومان درآمد برای صنعت گردشگری به وجود آورده است. درآمد تورلیدرها به نسبت میزان فعالیت روزانهشان رقم قابل اعتنایی میشود. به خصوص تورلیدرهای مسافران خارجی به دلار پول میگیرند و به ریال خرج میکنند.
۵. مترجمی زبانهای خاص
با ورود کشورهای غیر انگلیسی زبان مثل چین و روسیه به بازارهای اقتصادی ایران، نقش مترجمان این زبان از اهمیت بیشتری برخوردار شده است، به طوری که اکنون بسیاری از شرکتهای بازرگانی نیاز به برقراری ارتباط با کشورهای اقتصادی مانند چین و امارات از طریق مترجمان زبان نیاز دارند، به خصوص زبان چینی که از سرسختی و ناملموس بودن آن برای مردم دیگر کشورها، علاقه کمتری به فراگیری آن وجود دارد.
به خصوص چینیها که به واسطه خوی ملی گرایانه خود کمتر زبان انگلیسی می آموزند، بازار بسیار مناسبی برای مترجمان زبان چینی در کشورمان به وجود آوردهاند. همین حالا قیمت ترجمه ۲۵۰ کلمه از زبان چینی به فارسی ۵۹ هزار تومان و هزینه ترجمه از فارسی به چینی ۸۹ هزار تومان است. (برای زبان انگلیسی کمتر از ۶ هزار تومان است.)
به طور کلی زبانهای کشورهای آسیای شرقی به واسطه این که قدرتهای نوظهور اقتصادی محسوب می شوند، منبع درآمد مناسبی برای ایرانیان مترجم زبان است. از جمله زبانهایی هم که مغفول مانده و آینده ای چشمگیر را انتظار می کشد، مترجمی زبان هندی است. رشد همه جانبه کشور هند و توجه نکردن بازار ایران به این کشور توسعه یافته باعث شده ورود شرکتهای هندی و برقراری ارتباط با ایران در آیندهای نزدیک بتواند بازار کار گستردهای را برای مترجمان زبان هندی فراهم آورد.
۶. برنامه نویس و توسعهگر وب
رشد تکنولوژی و فراگیر شدن استفاده از موبایل، فضای مجازی و تغییر چشمگیر سبک زندگی مردم در مدت کوتاه باعث شده تا برنامه نویسی و ارائه خدمات تحت وب بازار کار خوبی را برای مهندسین کامپیوتر فراهم آورد. از برنامه نویسی نرم افزارهای موبایلی اندروید تا طراحی وب سایتهای ارائه خدمات اینترنتی برای شرکتها، نهادها و استارتاپهای گوناگون باعث رشد چشمگیر شغل برنامه نویسی شده است.
فراگیری علم برنامهنویسی با توجه به گستردگی آموزشگاههایی که در این حوزه مشغول به فعالیتند، نیازی به تکمیل تحصیلات در رشته مهندسی کامپیوتر ندارد. هر چند فارغ التحصیلان این رشته آشنایی بیشتری با این حوزه داشته و از فرصتهای شغلی بیشتری نسبت به کسانی که این دانش را در آموزشگاههای غیردانشگاهی آموختهاند، دارند. اما شما میتوانید با هر مدرک دانشگاهی با شرکت در آموزشگاههای متعدد این رشته آن را فرا بگیرد و وارد بازار کار گسترده آن شوید.
رشد استارتاپها که بخشی اعظم آنها در حوزه فناوری فعالیت میکنند، یکی از عوامل توسعهای شغل شده چرا که اکثریت قریب به اتفاق استارتاپها نیاز به یک تیم برنامه نویسی و متخصص شبکه دارد. بر اساس اطلاعات سایت ایران تلنت، درآمد یک برنامه نویس از ماهانه ۲.۵ تا ۱۰ میلیون تومان است.
۷. مشاورین و مدیران مالی
پیشروی سیاستهای اقتصادمحور در جهان و به خصوص در کشور ما و تشکیل بازارهای گسترده سرمایه باعث شده تا هر شرکت، نهاد و سازمانی برای ادامه فعالیت نیاز به مشاورین مالی داشته باشد. کسانی که بر حوزه مدیریت، سرمایه تسلط داشته و بتوانند شرکتها را در سرمایه گذاری در حوزههای سودآور راهنمایی کنند.
شاغلین این حوزه وظایف متعددی مانند کنترل هزینه، قیمت گذاری، پیش بینی سود، اندازه گیری بازده مورد نظر پروژهها، مدیریت داراییها، مدیریت منابع مالی و … را بر عهده دارند. تعداد بالای شرکتهای سرمایه گذاری، بانکها، کارگزاران بورس و … موجب شده تا علاوه بر مشاوره مالی در شرکتها، بازار کار گستردهای پیشروی مدیران مالی باشد. ضمن این که با توجه به آگاهی این اشخاص از ریزهکاریهای سرمایه گذاری مناسب درآمد آنها را بسیار بالا برده است. چرا که علاوه بر حقوق دریافتی خود از محل کار میتوانند با دانش خود تولید سرمایه کنند و وضعیت مالی شخصی خود را به طرز چشمگیری بهبود بخشند.
مدیران مالی ضمن فعالیت به عنوان مشاورین مالی میتوانند به عنوان حسابدار نیز مشغول به کار شوند. بر اساس گزارشهای سایت ایران، ثلث میانگین درآمد ماهانه یک مدیر مالی ۵ میلیون تومان است و این رقم ممکن است تا ۷ میلیون تومان هم برسد.