طبق استانداردهای بین المللی تجارت ، بمنظور ارزیابی شرکای بالقوه تجاری ، از منظر حقوقی ارزیابی های دقیقی با عنوانLegal due diligence صورت می گیرد.
این بررسی ها بعضاً به بیش از یکصد عنوان می رسد که در ۱۵ گروه مشروحه ذیل طبقه بندی می گردد. این مرحله بعنوان یک پیش نیاز اساسی در فرایند معاملات محسوب می گردد ، که در کتاب ذیل کلیه مراحل این فرایند را تشریح کرده ام.
متاسفانه در کشور ما این رویکرد اصولی و اساسی بندرت صورت گرفته وغالباً در ادامه مشارکت ، بدلیل تصور غلط از طرف مقابل ، فعالیت اقتصادی با مشکلات حاد مواجه می گردد. ریسک شناخت ناکافی و حتی اشتباه از طرف تجاری ، در معاملات بین المللی شدید تراست.
زیرا در موارد متعددی کلاهبرداران حرفه ای با ثبت یک شرکت کاغذی در خارج ، و با تشخیص عطش شدید شرکتهای ایرانی به منابع مالی ، تکنولوژی و امثال آنها ، خسارات زیادی وارد کرده اند ، که خصوصا در دوران تحریم این موارد بیشتر بوده ، ولی غالبا انعکاس عمومی ندارند تا برای سایرین عبرت گردد.
حتی محتمل است ، در بازدید از یک کارخانه خارجی ، شرایط بسیار خوب و راضی کننده بنظر برسد ، در صورتی که مواردی بوده است که شرکت خارجی ، در شرایط ورشکستگی بوده و پس از مدتی حتی پس از دریافت پیش پرداخت ، توان انجام تعهدات را نداشته و برای شرکت ایرانی معضلات بزرگ مالی و حتی قانونی ایجاد شده است.
در خرید کالا یا خدمت از یک شرکت خارجی و حتی در صورت مشارکت بین المللی ، دسترسی به اطلاعات مربوط به طرف خارجی سخت تر و به تبع به آن دسترسی به مراجع قانونی خارجی پرهزینه و غالبا بی نتیجه خواهد بود.
بر این اساس در مرحله مذاکرات تجاری ، ضرورت دارد به موازات ارزیابی های فنی و مالی ، در مورد طرف معامله ارزیابی حقوقی لازم صورت گیرد.
محورهای اینچنین ارزیابی ها ، طبق استانداردهای بین المللی به شرح ذیل است.
-اسناد ثبتی شرکت
-مشتریان و تامین کنندگان
-قراردادهای منعقده
-دارائی شرکت
-حقوق دارائی فکری
-وامهای شرکت
-وثایق
-پوششهای بیمه ای
-دعاوی قضائی
-بدهی های مالیاتی
-گزارش مالی
-مجوزهای قانونی مرتبط با فعالیت شرکت
-وضعیت نیروی انسانی
-پیش بینی عواید
-سایر امور
عمق و ابعاد اینچنین ارزیابی های حقوقی متناسب با ارزش موضوع معامله می تواند تعریف گردد. با اتخاذ اینگونه ارزیابی حقوقی، ریسک های تجاری شرکتها به شدت کاهش خواهد یافت.
رضا پاکدامن، فرایند مذاکره و تحقق معاملات بین المللی ، شرکت چاپ و نشر بازرگانی
